Persisterende ductus arteriosus (PDA)

Wat is een persisterende ductus arteriosus (PDA)?

Voor de geboorte is de bloedsomloop anders dan na de geboorte. Het zuurstofrijke bloed komt immers via de moederkoek (placenta) en navelstreng uiteindelijk in de rechterboezem en ten dele in de rechterhartkamer van de foetus terecht. Vervolgens stroom dit bloed via de longslagader en de ductus arteriosus, een extra bloedvat, direct naar de grote lichaamsslagader (aorta).

Na de geboorte vinden een aantal veranderingen in de bloedsomloop plaats, de longen krijgen een belangrijke rol in het opnemen van zuurstof. Daarnaast sluit tijdens dit proces de ductus arteriosus spontaan. Soms sluit de ductus arteriosus niet (volledig), dit noemen we dan een persisterende ductus arteriosus, afgekort PDA.

Bij een PDA kunnen de linkerboezem en linkerhartkamer in de loop der tijd wijder worden (dilatatie). Deze dilatatie ontstaat omdat de stroomrichting van het bloed in een PDA na de geboorte omdraait door het dalen van de bloeddruk in de longen.

Bij bepaalde complexe hartaandoeningen, bijvoorbeeld afwijkingen waarbij de longslagaderklep niet is aangelegd, wordt de PDA na de geboorte bewust opengehouden met een speciaal medicijnen (prostin) zodat bloed naar de longen kan blijven stromen.

Hoe stellen we de diagnose?

De diagnose PDA kan zowel op kinder- als volwassenleeftijd worden gesteld. Meestal kan een hartruis worden gehoord bij het lichamelijk onderzoek. Voor het stellen van de diagnose PDA wordt onder andere gebruik gemaakt van een stethoscoop en echocardiografie

De behandeling

Indien sprake is van een PDA zijn er een aantal factoren die bepalen of deze PDA behandeld (gesloten) moet worden. Hierbij spelen factoren als de leeftijd van de patiënt, de grootte van de PDA, de mate van dilatatie van linkerboezem en hartkamer een rol.  

Medicijnen

Indien te vroeg geboren kinderen (prematuren) een indicatie hebben voor het sluiten van een PDA op de neonatale intensive care, zal dat vaak eerst met medicijnen (ibuprofen of paracetamol) worden geprobeerd. Soms zijn meerdere kuren noodzakelijk. Bij oudere kinderen en volwassenen kan de ductus niet worden gesloten met medicatie.

Hartkatheterisatie

De behandeling kan ook plaatsvinden met een hartkatheterisatie, waarbij via de bloedvaten in de lies de PDA wordt gesloten met een speciaal veertje of een plug.

Hartoperatie

In sommige gevallen zal worden besloten om een PDA met een operatie te sluiten. De congenitaal hartchirurg zet dan vaak een clip op de PDA.

Poliklinische follow-up

Na de operatie of hartkatheterisatie blijven patiënten onder controle. Endocarditis profylaxe is minimaal het eerste halve jaar geïndiceerd en in sommige gevallen langer. Uw (kinder-)cardioloog zal u hier verder over voorlichten.

Bron illustraties: http://www.chd-diagrams.com