Atrioventriculair blok

Wat is een Atrioventriculair blok (AVB)?

Een Atrioventriculair blok, ook wel AV blok, is een elektrische hartziekte waarbij de elektrische functie van het hart is verstoord.

In het normale hart wordt de elektrische impuls die ontstaat in de sinus knoop hoog in de rechter boezem, via een speciaal netwerk door het hart geleid, dit netwerk noemen we ook wel: het geleidingssyteem. De Atrioventriculaire knoop (AV knoop) is een belangrijk onderdeel van dit geleidingssysteem en zorgt voor de geleiding van de elektrische impuls van de boezem naar de hartkamers.

De functie van de AV knoop kan op verschillende manieren verstoord zijn:

Graad I AV blok: De AV knoop kan de elektrische impuls van boezem naar kamer vertraagd doorgeven.

Graad II AV blok: De AV knoop kan de elektrische impuls wisselend wel en niet doorgeven van de boezem naar de kamer, dit gebeurt dan vaak in een bepaald patroon:

• Graad II AV blok – type I (Wenckebach blok): bij opeenvolgende hartslagen duurt de geleiding van de impuls van de boezem naar de hartkamer steeds iets langer, op een gegeven moment wordt de impuls niet meer doorgegeven. Hierna begint ditzelfde patroon van geleiding tussen boezem en hartkamers opnieuw.
• Graad II AV blok – type II (Mobitz II blok): De geleiding van de impuls van de boezem naar de hartkamer duurt telkens even lang, waarbij af en toe de impuls niet wordt doorgegeven naar de hartkamer.

Graad III AV blok: De AV knoop geeft helemaal geen elektrische impulsen meer door van de boezem naar de hartkamer. Dit noemen we ook wel een compleet AV blok.

Oorzaken

Er zijn veel verschillende oorzaken van een AV blok:

• Op foetale leeftijd kan een AV blok ontstaan door antilichamen van de moeder met een auto-immuunziekte.
• Bepaalde aangeboren hartaandoening hebben een hoger risico op het ontstaan van AV blok, zoals een congenitaal gecorrigeerde transpositie van de grote vaten (ccTGA).
• Ten gevolge van een infectie, zoals de ziekte van Lyme
• Acuut Reuma
• Endocarditis
• Ten gevolge van een openhartoperatie
• Na een myocard infarct
• Idiopatisch, dat wel zeggen zonder bekende oorzaak
• Etc.    

Hoe stellen we de diagnose?

Soms wordt de diagnose tijdens de zwangerschap al gesteld tijdens een van de standaard controles. De zwangere zal dan worden verwezen naar een van de prenatale poliklinieken van het CAHAL, zodat verder onderzoek kan worden verricht. Ongeboren kinderen met een graad III AV blok kunnen soms ernstig ziek zijn, waarbij verwijding van het hart ontstaat en de foetus vocht vasthoudt (hydrops foetalis).  

Op de kinder- en volwassenleeftijd wordt de diagnose gesteld met behulp van een ECG en eventueel aangevuld met een Holter onderzoek.   

De behandeling

Als de diagnose graad III AV blok (compleet AV blok) al voor de geboorte is gesteld, kan soms medicamenteuze behandeling van de foetus tijdens de zwangerschap nodig zijn. Daarnaast zal het kind altijd worden geboren in het LUMC, zodat de hartfrequentie direct na de geboorte met medicijnen of met tijdelijke pacemakerdraden behandeld kan worden indien deze te traag is. Hierna zal een plan volgen voor een definitieve behandeling middels pacemaker therapie.  

Indien de diagnose AV blok op kinder- of volwassenleeftijd wordt gesteld, zal afhankelijk van het type AV blok een behandeling wel of niet nodig zijn. Een graad I AV block heeft doorgaans geen behandeling nodig. Bij een graad II AV blok kan afhankelijk van de klachten een indicatie bestaan voor pacemaker therapie. Een graad III AV blok wordt altijd behandeld met een pacemaker.

Poliklinische follow-up

Het type AV blok, de ernst van de klachten en al dan niet ingestelde behandeling zoals pacemaker therapie zal bepalen of en hoe vaak een poliklinische controle zal plaatsvinden. Daarnaast kunnen bepaalde vormen van een AV blok in de loop der jaren in ernst toenemen. Patiënten met een pacemaker zullen naast een afspraak met de be